دانشنامه واژگان تخصصی در لپتاپ ها
در این مقاله سعی میکنیم تا با معرفی واژگانی درمورد بخش های نرم افزاری و سخت افزاری لپتاپ ها و همچنین برخی از شرکت های ارائه دهنده ی قطعات سازنده لپتاپ ، توضیح مختصری درهرمورد بیان کنیم. با ما همراه باشید.
(بخش عمومی)
- لپتاپ! (Laptop):
رایانه کیفی یا لپتاپ (به انگلیسی Laptop)، به رایانه‌های کوچک و نسبتا سبک گفته می‌شود. وزن آن معمولا بین 1 تا 7 کیلو است که به اندازه و مواد مصرف شده در ساخت آن بستگی دارد. این رایانه کوچک‌تر از رایانه‌های رومیزی است و می‌تواند با یک باتری کار کند و یا از یک آداپتور AC/DC خارجی تغذیه شود. بسیاری از آن‌ها چند سلول 3 ولت دارند که در اجرای عملکرد ساعت و دیگر فرآیندها در هنگام قطع برق مفید است. لپ‌تاپ‌ها به طور کلی دارای همان اجزایی هستند که در یک رایانه رومیزی وجود دارد ولی با این تفاوت که تا جای ممکن از وزن و اندازه آن‌ها کاسته شده است. لپ‌تاپ‌ها دارای صفحه نمایش بلور مایع هستند و چند طرح حافظه در آن‌ها برای RAM در نظر گرفته شده است. لپ‌تاپ‌ها دارای یک صفحه کلید سرخود هستند و یک ماوس نیز روی صفحه زیرین آن‌ها وجود دارد ولی می‌توان صفحه‌کلید و ماوس خارجی و جداگانه نیز به آن‌ها متصل کرد.
- پردازنده (CPU) :
سی‌پی‌یو (به انگلیسی Central Processing Unit یا CPU) یا پردازنده (به انگلیسی Processor)، یکی از اجزاء رایانه می‌باشد که فرامین و اطلاعات را مورد پردازش قرار می‌دهد. واحدهای پردازش مرکزی ویژگی پایه‌ای قابل برنامه‌ریزی شدن را در رایانه‌های رقمی فراهم می‌کنند، و یکی از مهم‌ترین اجزا رایانه‌ها هستند. یک پردازنده مرکزی، مداری یکپارچه می‌باشد که معمولا به عنوان ریزپردازنده شناخته می‌شود. امروزه عبارت CPU معمولا برای ریزپردازنده‌ها به کار می‌رود. مدت زمان انجام یک کار به وسیله رایانه، به عوامل متعددی بستگی دارد که اولین آن‌ها، سرعت پردازشگر رایانه است. پردازشگر یک تراشه الکترونیکی کوچک در قلب کامپیوتر است و سرعت آن بر حسب مگاهرتز یا گیگاهرتز سنجیده می‌شود. هر چه مقدار این پارامتر بیشتر باشد، پردازشگر سریع‌تر خواهد بود و در نتیجه قادر خواهد بود، محاسبات بیشتری را در هر ثانیه انجام دهد. در اصطلاح عامیانه CPU به عنوان مغز رایانه شناخته می‌شود.
- حافظه RAM :
حافظه با قابلیت دسترسی تصادفی (در اصطلاح به آن رم می‌گویند) یک نوع محل ذخیره اطلاعات در کامپیوتر می‌باشد که به کمک آن می‌توان به اطلاعات در هر زمانی بدون در نظر گرفتن موقعیت فیزیکی و ترتیب آن‌ها، دسترسی داشت. داده‌های موجود در RAM قابل پاک شدن و جایگزینی با داده‌های دیگر هستند و هر نوع وقفه‌ای در جریان برق رایانه، موجب از بین رفتن داده‌های موجود در RAM می‌شود. استفاده از این نوع حافظه‌ها، برای نگهداری موقت اطلاعات تا زمان پردازش یا انتقال نتایج به بیرون از رایانه و یا ذخیره در حافظه‌های جانبی می‌باشد.
- کارت گرافیک (Graphics Card) :
کارت گرافیک (به انگلیسی Graphics Card) (با نام‌های کارت ویدئو، کارت نمایشگر، آداپتور نمایشگر، آداپتور گرافیک و برد گرافیک شناخته می‌شود) یک کارت توسعه است که تصاویر خروجی را برای نمایشگر تولید می‌کند. اکثر کارت‌های گرافیک، توابع مختلفی مانند شتاب دهنده‌ی رندر صحنه‌های سه‌بعدی و دوبعدی، رمز گشایی کردن MPEG-2/MPEG-4، خروجی تلویزیون و یا قابلیت اتصال چند مانیتور را ارائه می‌کنند.
- حافظه پنهان (Cache) :
حافظه پنهان، نهانگاه یا کش (Cache) بخشی از حافظه سریع است که چند دستور بعدی را که باید توسط پردازنده پردازش شوند را مشخص می‌کند (برای افزایش سرعت) و داده‌هایی را ذخیره می‌کند که کامپیوتر بتواند به سرعت به آن‌ها دسترسی داشته باشد.
- حافظه SSD :
SSD مخفف عبارت Solid State Disk، منبع ذخیره سازی است که از نیمه رساناهای حالت جامد تشکیل شده است. این نوع فناوری همچنین در ساخت حافظه های فلش هم کاربرد دارد و به همین دلیل برخی از افراد SSD ها را حافظه های فلش یا EPP Rom می‌نامند. هارددیسک های حالت جامد یا همان SSD ها به حافظه‌هایی گفته میشوند که در آن‌ها از هیچ قطعه‌ی متحرکی استفاده نشده و از حافظه‌های مبتنی بر فلش یا SD-Ram ها استفاده شده باشد. استفاده از حافظه های مبتنی بر فلش در SSD ها باعث می‌شود تا زمان تاخیر به حداقل برسد و همچنین گرمای تولید شده کاهش یابد که تمامی این مسائل باعث افزایش چشمگیر سرعت خواندن و نوشتن، کاهش مصرف انرژی و همچنین سبک‌تر شدن این حافظه‌ها نسبت به هارد‌دیسک‌ها می‌شود. اما SSD ها هم دارای مشکلاتی می‌باشند که می‌توان از مهم‌ترین آن‌ها به قیمت بالای این حافظه‌ها در مقابل هارددیسک اشاره کرد.
-هارد دیسک :
دیسک سخت (به انگلیسی Hard Disk یا HDD) وسیله‌ای است با یک یا چند صفحه انعطاف‌پذیر که سطح آن‌ها با موادی پوشش داده شده که بتوان داده‌ها را به طور مغناطیسی بر روی آن‌ها ضبط نمود. این وسیله علاوه بر صفحه‌های مذکور حاوی هدهای خواندن/نوشتن، سازوکار تعیین محل هد و موتوری است که در محفظه‌ای جای داده می‌شود تا از آلودگی‌های خارجی در امان باشد. امروزه ظرفیت متوسط دیسک‌های سخت در حدود 2 ترابایت است.
- درایو نوری :
دیسک گردان نوری یا درایو نوری (به انگلیسی Optical Disk Drive) دستگاهی است که از آن برای خواندن و نوشتن یا پاک کردن اطلاعات از دیسک‌های نوری استفاده می‌شود. امروزه دیسک گردان های نوری به جزء جدا ناشدنی رایانه‌ها، دستگاه های پخش خانگی (DVD Player) و دستگاه های پخش اتومبیل تبدیل گشته‌اند.
- کارت خوان (Card Reader) :
کارت خوان دستگاهی برای خواندن اطلاعاتی است که بر روی کارت‌های حافظه وجود دارد. همچنین قابلیت رد و بدل کردن اطلاعات بین این کارت‌های حافظه و کامپیوتر یا لپتاپ را کارت خوان بر عهده دارد.
- WIFI :
نام تجاری است که توسط اتحادیه وای فای ثبت شده و علامتی است که این اتحادیه به محصولاتی که مورد تایید این اتحادیه جهت کار در شبکه محلی بی‌سیم تحت استاندارد IEEE802٫11 می‌باشد اعطا می‌کند.با فن آوری اتحادیه «وای فای» ارتباطی با قدرتی بیشتر از Bluetooth ایجاد می‌شود. ارتباط Wi-Fi بیشتر بر پایه ارتباط شبکه اینترنت به صورت بی سیم تاکید می‌کند و همین امر باعث محبوبیت بسیار زیاد آن شده است.
- USB :
یواس‌بی (به انگلیسی USB و مخفف Universal Serial Bus) در حوزه فن‌آوری اطلاعات به یک استاندارد گذرگاه سریال گفته می‌شود که برای ایجاد واسطه بین افزاره‌ها و رایانه کاربرد دارد. این گذرگاه به منظور فراهم کردن روشی جهت اتصال تعداد زیادی سخت‌افزار جانبی توسط یک درگاه رابط استاندارد و همچنین بهبود قابلیت‌های اتصال و اجرا ابداع شد. این پروتکل در سه نسخه‌ی 1.1, 2.1, 3.0 ارائه شده است.
- بلوتوث (Bluetooth) :
بلوتوث نام تجاری اتصال بی سیمی با فاصله‌های نزدیک برای ارسال پیام، عکس یا هر اطلاعات دیگر است. بلوتوث هردو نوع داده و صوت را پشتیبانی می‌کند که آن را به یک تکنولوژی ایده آل تبدیل نموده است که بسیاری از وسایل را قادر به ارتباط کرده است. بلوتوث از فرکانس غیر منظم استفاده می‌کند و در هر جای دنیا قابل دسترس است. در مورد بلوتوث دو پارامتر کلاس و پروفایل از اهمیت بیشتری برخوردارند. کلاس هر بلوتوث بر میزان برد آن دلالت می‌نماید. به طور مثال، بلوتوث کلاس 2 به این معنی است که این بلوتوث تا شعاع 10 متری را پشتیبانی می‌نماید. همچنین پروفایل بلوتوث نیز نشان‌دهنده نوع اتصال آن است. متداول‌ترین آن‌ها HSP برای اتصال هدست و HFP جهت اتصال هندزفری می‌باشد. همچنین پروفایل‌های دیگری مانند OBEX و A2DP نیز وجود دارند. A2DP امکان ارسال استریوی صوت را فراهم می‌نماید.
- Webcam :
وب‌بین یا وب‌کم (به انگلیسی Webcam) یک دستگاه تصویربرداری است که به رایانه وصل می‌شود و خروجی آن قابل دریافت و دیدن در محیط اینترنت است. وب‌کم دوربین کوچکی است که به کامپیوتر وصل می‌شود و از طریق آن می‌توان فیلم و یا عکس را به کامپیوتر منتقل کرد. با توجه به خصوصیات وب‌کم، از آن می‌توان برای گفتگوهای اینترنتی، کنفرانس از راه دور و .. استفاده کرد. ضمنا از آن می‌توان به عنوان چشم الکترونیکی برای مانیتور کردن خانه، حیاط و بچه‌ها، زمانی که در منزل نیستید استفاده کرد.
- سیستم عامل (Operating System) :
سیستم‌عامل یا سامانه عامل (به انگلیسی: Operating System)، نرم‌افزاری است که مدیریت منابع رایانه را به عهده گرفته و بستری را فراهم می‌سازد که نرم‌افزار کاربردی اجرا شده و از خدمات آن استفاده کنند. سیستم‌عامل خدماتی به برنامه‌های کاربردی و کاربر ارائه می‌دهد. برنامه‌های کاربردی یا از طریق واسط‌های برنامه نویسی کاربردی، (Application User Interface-APIs) و یا از طرق فراخوانی‌های سیستم (System Call) به این خدمات دسترسی دارند. با فراخوانی این واسط‌ها، برنامه‌های کاربردی می‌توانند سرویسی را از سیستم‌عامل درخواست کنند، پارامترها را انتقال دهند، و پاسخ عملیات را دریافت کنند. ممکن است کاربران با بعضی انواع واسط کاربری نرم‌افزار مثل واسط خط فرمان (Command Line Interface-CLI) یا یک واسط گرافیکی کاربر (Graphical User Interface-GUI) با سیستم‌عامل تعامل کنند. برای کامپیوترهای دستی و رومیزی، عموما واسط کاربری به عنوان بخشی از سیستم‌عامل در نظر گرفته می‌شود.
(کمی تخصصی تر!)
- HDMI :
HDMI یا همان High Definition Multimedia Interface اولین پورت مستقل جهان می باشد ، مستقل به این معنا که میتوانید تنها با یک فیش تصویر تمام رنگی به اضافه صوت را به صورت دیجیتال دریافت کنید. این پورت که با مشارکت شرکت های متخصص Sony , Panasonic , Philips , Hitachi , Silicon Image , Toshiba ،Thomson طراحی و ساخته شده هست توانسته است به یک پورت کار آمد و قدرتمند تبدیل بشود که در سال های بعد آن ، نسخه های جدیدتری ساخته شد و امروزه به عنوان بهترین پورت و مولد صدا و تصویر دیجیتال با سرعت بسیار بالا انتقال مورد استفاده قرار گرفته است.
- VGA :
VGA نامی اختصاری است که برای نشان دادن رزولوشن تصویر به اندازه ی 640X480 پیکسل مورد استفاده قرار می گیرد.
- Ethernet :
Ethernet نام پورتی در وسایل مختلف دیجیتالی مثل رایانه ها، تلویزیون ها، پرینترها و غیره است که به کارت شبکه ی دستگاه متصل می باشد و از آن برای اتصال به شبکه از طریق کابل LAN استفاده می شود. به آن پورت LAN هم گفته می شود.
- پورت شبکه :
پورت شبکه که با نام‌های Ethernet, LAN, RJ-45 هم شناخته می‌شود، برای اتصال دستگاه‌های مختلف به سایر تجهیزات شبکه به صورت باسیم و از طریق کابل شبکه به کار می‌رود. از لحاظ ظاهری سوکت شبکه شبیه به سوکت تلفن (RJ-11) است، اما به دلیل بهره‌بری از 8 رشته سیم از سوکت تلفن که دارای 4 رشته سیم است، ابعاد بزرگ‌تری دارد. پورت شبکه در دو نوع مگابیتی (10/100mbps) و گیگابیتی (10/100/1000mbps) وجود دارد. همانطور که از نام این دو پروت هم پیداست سرعت انتقال اطلاعات در پورت‌های گیگابیتی 1000 مگابیت بر ثانیه و در پورت‌های مگابیتی، 100 مگابیت بر ثانیه است.
- حسگر :
حسگر یا سنسور تصویر قطعه ای سیلیکونی و حساس به نور در دوربین های دیجیتال می باشد که نقش فیلم های عکاسی که در دوربین های آنالوگ استفاده می شوند را ایفا می کند و کلیدی ترین نقش را در ثبت تصویر دارد. حسگرهای دوربین های دیجیتال معمولا بر دو نوع CMOS و CCD هستند.
- نسبت تصویر :
این مورد ارتباط بین طول تصویر نسبت به عرض آنرا مشخص می کند. نسبت فوق در تلویزیون های نسل گذشته چیزی در حدود 4:3 بوده است. این رقم در مدل های صفحه عریض امروزی 16:9 می باشد. و دلیل نمایش بهتر DVD ها در این تلویزیون ها نیز همین مورد است چراکه کلیه فیلم ها از 50 سال پیش تا کنون با اسپکت 1٫85:1 ساخته شده اند که خیلی نزدیک به نسبت تلویزیون صفحه عریض که 16:9 است یا 1٫78:1 می باشد.
- LCD :
LCD مخفف عبارت Liquid Crystal Display به معنای صفحه نمایش کریستال مایع است. ذرات و مولکول‌های کریستال مایع در میان صفحات شیشه‌ای پلاریزه شده و فیلترهای LCD در تلویزیون رنگی قرار دارند. همچنین یک لایه الکترود بسیار باریک کار تحریک کریستال مایع را بر عهده دارد. برای ساخت LCD دو شیشه پلاروید را با 90 درجه اختلاف نسبت به یکدیگر قرار می‌دهند و یک کریستال مایع بین آن‌ها می‌گذارند. وقتی کریستال به جریان برق وصل نباشد؛ نور از قطبشگر اول می‌گذرد و وارد کریستال مایع می‌شود. جهتش 90 درجه تغییر کرده و به همین دلیل از قطبشگر دوم هم عبور کرده و به چشم می‌رسد. اولین LCD را یک کارخانه آمریکایی در سال 1968 ساخت. تکنولوژی ساخت LCD هر روز متکامل‌تر شده و جای بیشتری در صنایع امروز به خود اختصاص می‌دهد.
- HD :
واژه HD مخفف عبارت High Definition(کیفیت بالا) است. این اصطلاح اغلب برای توصیف تلویزیون ها و فیلم هایی استفاده می شود که در مقایسه با نمونه های استاندارد کیفیت بالاتری دارند. فیلم های HD از بالا تا پایین معمولا از 720 تا 1080 ردیف پیکسل تشکیل شده اند. لذا 720p/1080p نیز نامیده میشوند.
- Retina :
نوعی صفحه نمایش LCD است که به طور اختصاصی توسط شرکت اپل تولید می‌شود. سازندگان این نمایشگر اظهار می‌کنند که تراکم پیکسل این نمایشگر به اندازه‌ای بالاست که چشم انسان در فاصله دید معمول قادر به تشخیص پیکسل‌ها نیست. اپل از این نمایشگر در محصولات خود همانند آی‌پد، آی‌فون، آی‌پاد تاچ و مک‌بوک پرو استفاده کرده است. تراکم پیکسل گجت‌های مختلف متفاوت است؛ در آی‌فون و آی‌پاد این عدد به 326، در آی‌پد 264 و در مک‌بوک پرو به 220 می‌رسد. نام «رتینا» توسط اپل به عنوان یک علامت تجاری به ثبت رسیده است.
- تراکم پیکسلی (PPI) :
PPI مخفف Pixel Per Inch می‌باشد که به معنی مقدار پیکسل‌های موجود در یک اینچ مربع از صفحه نمایش می‌باشد. از این واحد برای اندازه گیری تراکم پیکسلی صفحه نمایش‌ها استفاده می‌گردد.
- استاندارد شبکه های بی سیم (IEEE) :
در ماه ژوئن سال 1997 انجمن مهندسان برق و الکترونیک (IEEE) استاندارد IEEE 802.11-1997 را به عنوان اولین استانداردِ شبکه‌های محلی بی‌سیم منتشر ساختند. این استاندارد در سال 1999 دوباره بازنگری شد و نگارش به روز آمد شده آن تحت عنوان IEEE 802.11-1999 منتشر شد. استاندارد جاری شبکه‌های محلی بی‌سیم یا همان IEEE 802.11 تحت عنوان ISO/IEC 8802-11:1999، توسط سازمان استاندارد سازی بین‌المللی (ISO) و مؤسسه استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) پذیرفته شده است. تکمیل این استاندارد در سال 1997، شکل‌گیری و پیدایش شبکه‌سازی محلی بی‌سیم و مبتنی بر استاندارد را به دنبال داشت. استاندارد 1997، پهنای باند 2Mbps را تعریف می‌کند با این ویژگی که در شرایط نامساعد و محیط‌های دارای اغتشاش (نویز) این پهنای باند می‌تواند به مقدار 1Mbps کاهش یابد. روش تلفیق یا مدولاسیون در این پهنای باند روش DSSS است. بر اساس این استاندارد پهنای باند 1Mbps با استفاده از روش مدولاسیون FHSS نیز قابل دستیابی است و در محیط‌های عاری از اغتشاش (نویز) پهنای باند 2Mbps نیز قابل استفاده است. هر دو روش مدولاسیون در محدوده باند رادیویی 2.4GHz عمل می‌کنند.
- Intel :
اینتل یک کارخانه تولیدکننده سخت‌افزار در کالیفرنیا است که در سال 1968 توسط رابرت نویس و گوردن مور تأسیس شد. عمده محصولات این شرکت در زمینه مدارهای الکتریکی و پردازنده های رایانه می‌باشد. اینتل در دهه 1970 یکی از قوی‌ترین تراشه های خود را عرضه کرد و شرکت آی بی ام هم ریزپردازنده 8088 را برای کامپیوتر شخصی خود انتخاب کرد. از سال 2000 به بعد تقریباً 75٪ کامپیوترهای خانگی از پردازنده‌های اینتل استفاده می‌کنند. مهم‌ترین رقیب این شرکت، کمپانی AMD است و عمده‌ترین محصولات اینتل عبارتند از Pentium، Xeon، Core و Atom می‌باشد.
- Haswell :
هزول (Haswell) نام نسل چهارم پردازنده‌های کمپانی اینتل است که به عنوان جانشین نسل سوم پردازنده‌های این کمپانی یعنی Ivy Bridge طراحی و ساخته شده است و از جدیدترین تکنولوژی‌های روز نیز بهره می‌برد. اینتل این پردازنده‌ها را در ژوئن 2013 به بازار عرضه کرده است و در این نسل از پردازنده‌ها از ریزپردازنده‌های 22 نانومتری استفاده نموده است. اینتل Haswell را پردازنده‌ای بسیار سریع، قدرتمند و در عین حال بسیار کم مصرف معرفی کرده است و آن را مخصوص لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌های تبدیل‌پذیر و یا الترابوک‌ها طراحی کرده است.
- باتری لیتیوم-پلیمری :
باتری لیتیوم – پلیمری یک خانواده از باتری‌های قابل شارژ است که تکامل یافته تکنولوژی باتری‌های لیتیوم – یونی محسوب می‌گردد. باتری‌های لیتیوم – پلیمری فعلی شباهت بسیاری از نظر کارایی با لیتیوم – یونی‌ها دارند، اما مزیت اصلی آن‌ها این است که امکان ساخت در ابعاد بسیار کوچک‌تر و باریک‌تر را به کمپانی‌ها می‌دهند.
- TFT :
TFT یکی از بهترین تکنولوژی‌های صفحات کریستال مایع (LCD) می‌باشد که کیفیت تصویر و سرعت پاسخ دهی بسیار بالایی را ارائه می‌دهد. اما این تکنولوژی نقاط ضعفی نیز دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به مصرف انرژی و قیمت بالای این نوع صفحات اشاره کرد.TFT همانند صفحات TFD، از تکنولوژی شبکه-فعال استفاده می‌کند. این بدین معناست که در کنار هر پیکسل یک دیود قرار دارد و به کمک آن‌ها پیکسل‌ها می‌توانند به صورت جداگانه خاموش یا روشن شوند که باعث افزایش کنتراست و سرعت پاسخ دهی صفحه می‌شود.